Carlo Clopath – Design or dal ruaus

Carlo Clopath – design or dal ruaus Dar ina nova furma ad objects dal mintgadi – ina palutta, in cuntè ubain ina mobiglia – quai è la lavur dad in designer industrial. Carlo Clopath da Trin è designer industrial. El ha in stil fitg persunal, quiet, ruassaivel, reducì, influenzà da l’artisanadi. Ed influenzà dal Giapun, nua che Carlo Clopath viva e lavura adina puspè. L’autur da film Casper Nicca ha accumpagnà Carlo Clopath cun la camera en Svizra, ma er en il Giapun ed ha pudì sfundrar en quest agen mund dal designer Grischun, in mund tranter ost e vest, tranter Tokyo e Trin, tranter canera e ruaus.

Carlo Clopath – Design aus der Stille Alltagsobjekten eine neue Form geben, das ist die Arbeit eines Industriedesigners. Eine Kelle, ein Messer, ein Möbelstück neu gestalten. Carlo Clopath aus Trin ist Industriedesigner, und er pflegt einen ganz eigenen Stil, reduziert, aus der Stille kommend, beeinflusst von seiner Liebe zum Handwerk, aber vor allem beeinflusst von seiner Liebe zu Japan, wo er auch immer wieder lebt und arbeitet. Der Filmemacher Casper Nicca hat Carlo Clopath mit der Kamera begleitet, in der Schweiz aber auch in Japan, und konnte so einen tiefen Einblick in das Schaffen des Bündner Designers gewinnen. Einen Einblick in eine eigene Welt zwischen Ost und West, zwischen Tokyo und Trin, zwischen Stadtlärm und Stille.


Sut Sura – lavurar sut e sur la terra

180 meters en il grip va Walter Battaglia, l’allrounder da las Ovras electricas Rain Posteriur, tras galarias stgiras che mainan uschiglio aua cun pressiuns enormas. 53 meters sur terra penda il rampignader industrial Otti Flepp vi da las sugas e fora rusnas en il viaduct da Castiel da la Viafier retica. 900 meters sut terra planisescha l’inschigner da tunnels da la Nagra, Linard Cantieni, da bajegiar las galarias per deponer il rument radioactiv. E 60 meters sur terra passenta il mainacrana Enio Castelli ses di da lavur e ballantscha il char da la crana che paisa 4 tonnas sur ils chaus dals lavurants sutvart. Casper Nicca ha accumpagnà ils lavurants sut e sur terra e mussa uschia, ensemen cun ils pilots da dronas da film che han era gia filmà per il Tatort, lur mintgadi cun purtrets spectaculars da quest mund da lavur zuppà. (Ina producziun da Imagineria SA)


Ils liuns da Schluein

Ils liuns da Schluein Nova vita per il Löwenberg. Suenter avair servì 30 onns sco center per requirents d’asil e sin ir en decadenza n’avess nagin pensà ch’il chastè da Schluein survegnia anc ina giada in nov intent. Ma ussa lavuran interpresas giuvnas, start-ups, davos ils mirs vegls dal Löwenberg, ed artistas ed artists creeschan art en ils ateliers da l’edifizi istoric. Ils liuns da Schluein, ina gruppa d’interprendiders cun experientscha, pussibiliteschan questa transfurmaziun dal chastè da Schluein cun lur savida e lur daners. Per ses film «Ils liuns da Schluein» ha Casper Nicca explorà cun la camera quest biotop d’innovaziun e creativitad da la Surselva e scuvert in agen pitschen mund plain surpraisas.

Die Löwen von Schluein Neues Leben für den Löwenberg. Niemand hätte gedacht, dass das Schloss Schluein, nachdem es 30 Jahre lang ein Durchgangsheim für Asylsuchende und schon auf dem Weg des Verfalls war, noch einmal einen neuen Zweck erhalten würde. Doch nun arbeiten junge Unternehmen, Start-ups hinter den ehrwürdigen Mauern des Löwenbergs, und Künstlerinnen und Künstler schaffen Kunst in den Ateliers des historischen Gebäudes. Die Löwen von Schluein, erfahrene Unternehmer, ermöglichen diese Umgestaltung des Schlosses Schluein mit ihrem Wissen und ihrem Geld. Casper Nicca hat für seinen Film «Die Löwen von Schluein» dieses kreative Biotop der Surselva mit der Kamera erkundet und eine eigene kleine Welt voller Überraschungen entdeckt.

Ünschi Geiss – Las chauras da Valragn

In purtret sco or d’in film dal passà: in muvel chauras va mintga di cun il chavrer tras vischnanca. A Valragn, ina pitschna vischnanca gualsra en il Parc natiral Beverin è quai dentant anc realitad. Casper Nicca accumpogna quest muvel chauras e ses chavrer cun la camera. El entaupa sin quest viadi las puras ed ils purs che tegnan oz anc chauras, malgrà che quai na renda betg. El entaupa ils signuns che han entschavì a chaschar il latg chaura. Ed el entaupa ina pura che ha chauras per tegnair a mastrin las chaglias sin pradas e pastgiras. Casper Nicca ha creà ina documentaziun filmica intima da quellas e quels che tegnan en vita ina tradiziun muntagnarda ch’è per svanir. (Ina producziun da Imagineria SA)


A la tschertga da l’avieul nair

Avieuls fan mel d’avieuls ed avieuls èn avieuls, ha l’autur Casper Nicca pensà avant ch’el è daventà apicultur. Cun avair ils emprims pievels d’avieuls ha el sentì che tut è bler pli cumplitgà ed interessant che pensà. El ha chattà or, ch’i dat ina spezia d’avieuls indigena: l’avieul nair, il «mellifera mellifera». Quest avieul, che rimnava gia avant millis onns il mel d’avieuls en las Alps, n’è betg sparì dal tut ed i dat anc apiculturs en il Grischun che tegnan l’avieul nair. A la tschertga dals ultims pievels da l’avieul nair ha Casper Nicca inscuntrà apiculturs passiunads che cumbattan cun diversas sfidas e divers pregiudizis, ma che na perdan tuttina betg lur entusiassem: l’avieul nair viva – ma igl è in cumbat.


Art en dus – Flurina Badel e Jérémie Sarbach

Per blers saja quai in siemi, di Flurina Badel, e blers hajan l’impressiun, che quai saja l’amur ideala, sch’ins viva ensemen e lavura ensemen. E quai fan Flurina Badel e Jérémie Sarbach. Ensemen èn els il duo Badel/Sarbach, ensemen fan els art. Ensemen han els in uffant ed ensemen vivan els a Guarda. Co che quai è, quella vita en dus, quai mussa il film «Art en dus – Badel/Sarbach». L’autur Casper Nicca ha accumpagnà Flurina Badel e Jérémie Sarbach durant in onn, durant l’onn ch’els han creà in’ovra per l’exposiziun da «land art – Art Safiental». Il musicist da musica electronica Silvan Nicca, ha stgaffì la musica per il film cun nizzegiar tuns originals dal film. Il film è uschia ina collascha audiovisuala, che suonda als artists da Guarda a Berlin, da Telfs enfin a Tenna en Stussavgia e guarda davos la fatschada da la vita d’artists da Flurina Badel e Jérémie Sarbach.


Heinrich Schmid – il bab dal Rumantsch Grischun

Sch’el n’avess betg interess vi dal relasch da Heinrich Schmid? Ina Whatsapp cun quella dumonda ha sveglià la mirveglia da l’autur Casper Nicca. Heinrich Schmid (1921-1999) era il professer da Turitg che ha creà la basa per il rumantsch grischun, quasi il bab dal rumantsch grischun. El è pia quel uman che ha influenzà la Rumantschia ils davos 40 onns sco paucs auters.

Ma tgi era quel Heinrich Schmid? Partent dal relasch da Heinrich Schmid va Casper Nicca en il film per ils «Cuntrasts» a la tschertga dals fastizs dal professer prest emblidà. El discurra cun ils protagonists da lezzas uras, cun studentas ed enconuschents da Heinrich Schmid dal temp, cura ch’il rumantsch grischun è vegnì stgaffì. Ed el senta: il professer da la Bassa, ch’era in scheni da linguas, malgrà ch’el udiva mal, n’è betg emblidà ed el sveglia anc oz las emoziuns da quels che enconuschevan el.


I vegn quiet

Las cifras èn alarmantas. Il dumber dad insects ed utschels va enavos sin l’entir mund. Ins discurra da la muria d’insects e da la digren d’utschels. Ma vala quai era per il Grischun?

Casper Nicca ha observà cun la camera ils animalets che dattan il soundtrack a nossa vita, quest mund misterius, plain colurs e plain tuns ed è ì a la tschertga da respostas. El ha vis che utschels ed insects han bleras amias e blers amis tar nus carstgauns ed ha pudì discurrer cun glieud che sa, co ch’i va a noss utschels ed insects. Tranter auter ha el pudì accumpagnar Erika Nicca, la collavuratura da la staziun ornitologica Sempach a Cuira, tar las lodolas da prada ubain il perscrutader da tgirallas Jürg Schmid durant la notg sin la tschertga da tgirallas da notg. Ma sin ils fastizs dad insects ed utschels en il Grischun ha l’autur dal film cunzunt era chattà maletgs impressiunants dals animalets che vivan cun nus.


Las cumbattantas per il clima

Ellas han tema per lur avegnir. Ellas cumbattan per il clima e per la protecziun da l’ambient. Trais giuvnas dunnas, trais scolaras da la scola media, trais activistas che dattan prest tut lur temp liber per ina chaussa. Silja Largiadèr e Selina Arquint organiseschan ensemen cun autras giuvnas e giuvens las acziuns da la chauma per il clima. Uschia han ellas tratg ils fils en il Grischun per il di d’acziun dals 21-05-2021 a Cuira. A Noana Werdmüller na tanschi betg da mo far chauma. Ella ha perquai fundà Extinction Rebellion en il Grischun ed emprova cun acziuns da dischobedientscha civila da dasdar la societad che fa tenor ella memia pauc per il clima e per la natira. Casper Nicca ha accumpagnà las trais cumbattantas durant questa primavaira, cura ch’ellas han puspè sveglià il moviment suenter la sien da corona. «Las cumbattantas per il clima» è in film che mussa trais giuvnas tranter speranza e desperaziun, tranter tristezza e plaschair da vita, ma adina prontas per lur cumbat.

 

A mai manca il sunar

«A mai manca il sunar» di ina musicista da la MiMS, la Musica instrumentala Muntogna da Schons. Ella discurra per bleras musicistas e per blers musicists che sunan en ina musica instrumentala. Pervia da las mesiras da corona èsi numnadamain scumandà dapertut en Svizra da sunar e da far musica da cumpagnia. En il film «A mai manca il sunar – L’onn da corona da la MiMS» accumpogna Casper Nicca la pitschna cuminanza da musicistas e musicist durant quest onn curius. Tge muntada ha uschè in’uniun per commembras e commembers? Tge fa la pausa da provas e concerts cun els? E co vai enavant cun la musica? Il film da Casper Nicca mussa l’onn da corona or da la vista interna d’ina uniun da musica.


Tut che tira flad

2020 – Tut che tira flad / 25′, TV / Regie & Kamera / (c) RTR 

Ella vegn numnada la regina dals instruments. Ella tuna sco in entir orchester, ma ella sa era tunar dultsch e fin. L’orgla. Ozendi è ella dentant savens mez emblidada en ina baselgia vida e fraida. Ma quai na vul betg dir che nagin s’interessescha pli per las orglas. In che ha bajegià passa 30 orglas è Arno Caluori. En il film «Tut che tira flad» accumpogna l’autur Casper Nicca il construider d’orglas, oriund da Domat, durant la revisiun da l’orgla da la chaplutta da Vignogn. «In’orgla tira flad, in’orgla ha ina olma», di Arno Caluori e maina l’aspectatur en l’intern da las orglas, lascha guardar davos ils tschivlots ed en l’intern da quai che ha fatg che Arno Caluori ha vivì ina vita per l’orgla.


Clic! In mund plain fotografias

2020 – Clic! in mund plain fotografias / 25′, TV / Regie & Kamera / (c) RTR 

Las cifras èn monstrusas: 1’436’300’000’000 novas fotografias vegnin nus a far mo quest onn. 3000 fotografias mintga secunda vegnan chargiadas sin Facebook… Nus vivain en in mund plain fotografias.

Ma pertge vulain nus fotografar tut e tuts ed il pli gugent nus sezs? Tge è insumma ina buna fotografia? E tge munta quai da viver en in mund plain fotografias en temps da social media?

Casper Nicca, che fotografescha sez, va en tschertga da respostas. El accumpogna Martina Bisaz da Latsch, ina da las pli enconuschentas influenzras svizras sin Instagram, Mathias Kunfermann, il fotograf professiunal da Sched e Benny Melchior da Andeer, che fa impressiunantas fotografias da cuntradas. Ed el guarda cun Retus Sgier tge ch’i dovra per ch’ina fotografia chatta la via sin las plattafurmas da las medias socialas.

Il film «Clic!» è in’avischinaziun persunala da l’autur Casper Nicca a la fascinaziun da la fotografia.


I scurlatta – ir cun taxi en muntogna

2019 – I scurlatta / 25′, TV / Regie & Kamera / (c) RTR 

Per pudair viver dal ir cun taxi en las valladas muntagnardas dovri dapli che mo in auto ed in telefon. Il maletg dal taxi che spetga sper la staziun, da l’auto da persunas cun la glisch cun scrit si «Taxi» sin tetg, quel maletg na vala betg en muntogna. E quai entschaiva gia tar l’auto sez: Il taxi en muntogna è per il solit in pitschen bus. En muntogna è il taxist a medem temp era pur ubain accumpagnader da transports spezials ubain schizunt sepultur. Casper Nicca ha accumpagnà trais da quels taxists da muntogna en lur mintgadi multifar. Uschia è il film «I scurlatta – ir cun taxi en muntogna» sin via cun Margret e Marco Jäger da Sur, cun Ignaz Furger da Mustér e cun Herbert Michael da Donat. Viadis plain surpraisas, invistas ed aventuras.


Hampi Cadonau – il punk pur

2019 – Punk Pur / 25′, TV / Regie & Kamera / (c) RTR 

Hampi Cadonau fa vin. Vin rumantsch, cun nums sco «Gion Gialet», «il Cardun» ubain «la Randulina». E quai a Quinten, da l’autra vart dal Lai Rivaun. En la pitschna vischnanca, ch’ins cuntanscha mo cun la bartga. Ma enfin che Hanspeter Cadonau è arrivà a Quinten èsi stà in lung viadi.

Hampi Cadonau, che sa numna sez gugent in «punk», è stà lavurer da guaud, ustier en il Portugal e blers onns construider da tunnels sin il entir mund. Ussa ha el chattà ses port en l’idilla sper il lai. Dentant bler pli ruassaivla, n’è sia vita betg vegnida. Casper Nicca ha accumpagnà il viticultur oriund da Vuorz durant in onn cun la camera, ed ha uschia survegnì ina invista en ina vita nunconvenziunala dad in Rumantsch.

RTR – 31.10.2019, 25:30, autur e camera


Il luf é qua

2019 – Il luf è qua / 25′, TV / Regie & Kamera / (c) RTR

Co èsi sch’ins entaupa in luf e po filmar el? Tge munta quai, sch’il luf stgarpa 60 nursas sin l’Alp Stutz? Tge fa ina pura sin l’Alp Flex per evitar ch’il luf vegn? Ubain co èsi dad ir a chatscha là, nua ch’il luf va a chatscha? Quai mussa il film «il luf è qua» da Casper Nicca. Enfin 25 lufs vivan en il Grischun, e quai procura era prest 20 onns suenter ch’ils emprims lufs èn turnads per emoziuns, per plaschair ma era per agitaziun. «Il luf è qua» – in film plain istorgias ed istorgettas davart quellas e quels che han gugent il luf, che odieschan el ubain che vulan simplamain empruvar da viver cun el.
  • ‘Best Swiss Film’ am Swiss Mountain Festival 2020

Samy selvadi – Samuel Cantieni e sia libertad

2018 – Samy Selvadi / 25′, TV / Regie & Kamera / (c) RTR

Viver sia vita en in auto, senza in dachasa fix. Ir blut cun in skateboard cun 80 km/h giu dad in pass. Lavurar vi d’ina suga aut sur la terra per pender si reclamas. Ir cun in vehichel champester tras la Sahara dal Maroc. Quai è il mund da Samuel «Samy» Cantieni. Creschì si a Farden en la Val Schons per suenter sa conquistar l’entir mund sco grond prà da giugar. Ma quest onn ha el cumplenì ses 40avel anniversari e tut sa mida. Samy Selvadi fa midada, vesa per l’emprima giada ses num sin ina stgaffa da brevs. El marida e daventa bab. Casper Nicca ha accumpagnà Samuel Cantieni durant in onn. «Samy Selvadi» è in purtret dad in um che viva – bain ponderà – ina vita selvadia, da la quala auters mo siemian.


Anselmo e ses craps

2018 – Anselmo ed ils ses craps / 25′, TV / Regie & Kamera / (c) RTR 

Anselmo Gadola da Balamburtg è persvas: El ha chattà in urden en ils segns misterius furads e gravads en craps e grippa: ils craps-scalutta. E per cumprovar sia teoria va l’archeolog laic cun lingera e crida, cun notizias ed apparats da fotografar en viadi tras l’entira Europa – en Val Schons, en Val Camonica u en Austria. El perscrutescha, publitgescha, maina in agen museum, fa guidas e tegna referats davart si’idea, che las rusnas ed ils segns sajan vegnids ordinads dals umans d’antruras tenor mesiras neoliticas e cun in sistem da hexagons. Però l’archeologia professiunala ha dubis da las retschertgas dad Anselmo Gadola, quai ch’il perscrutader laic na po betg chapir. Il film «Anselmo e ses craps» da Casper Nicca mussa co ch’in perscrutader laic cumbatta per vegnir udì e renconuschì.


Tut segund indigen

2018 – Tut segund indigen / 25′, TV / Regie & Kamera / (c) RTR

Els sa numnan «segund-indigens» ed han magari il sentiment ch’ils indigens veglian mo lur raps. Ils segund-indigens, quai èn quels e quellas che possedan abitaziuns secundaras. Quai èn quels ch’han il sentiment dad esser giasts da segunda classa. Quai èn quels che sa dostan encunter novas taxas da las autoritads communalas. Mo è quai il vair maletg dals segund-indigens? Il film «Tut segund indigen» da Casper Nicca accumpogna trais segund-indigens da Breil, Valbella e Sent durant lur vacanzas da Nadal e Bumaun. Daco èn els qua, tgi èn els, tge portan e tge vulan els? Il film «Tut segund indigen» als lascha vegnir a pled.


Tumasch da la pasch

2017 – Tumasch da la pasch / 25′, TV / Regie & Kamera / (c) RTR 

Cun ina chapitscha cotschna sur la fatscha – uschia ha Tumasch Planta dà dal 2009 in’intervista a la televisiun ed è vegnì enconuschent en l’entira Svizra. Cun quell’acziun ha Planta vulì protestar encunter la virola da la lieunga blaua tar sias nursas ed encunter l’agir dal veterinari chantunal Rolf Hanimann. Quest’istorgia, quest «crimi da la lieunga blaua», ha entschet avant prest 10 onns ed il cas è anc adina pendent tar las dretgiras. Il film «Tumasch da la pasch» da Casper Nicca mussa tgi che Tumasch Planta è, pertge ch’el cumbatta enstagl da far pasch e per tge ch’i va insumma en quest cumbat.


Tgi fa schon quai?

2017 – Tgi fa schon quai / 25′, TV / Regie & Kamera / (c) RTR 

Tge far suenter la pensiun? Bleras e blers fan patratgs dad emigrar. Emigrar, però betg en in pajais chaud, mabain en l’Ungaria, quai fa Luis Durschei, oriund da Segnas en Surselva. El e sia dunna Trudi fan fagot. Els han cumprà ina chasa en l’Ungaria, in pajais nua ch’ins po anc cumprar ina chasa per gnanc 60’000 francs. Emigrar en in pajais ester signifitga er, da sa fatschentar cun l’atgna vita en il pajais d’origin, la Svizra. Ed emigrar en in pajais ester munta era, d’emprender ad enconuscher ed era da viver cun in’autra cultura. Tut n’è betg adina uschè simpel sco ch’i para sin l’emprima egliada. Casper Nicca ha accumpagnà Luis Durschei cun la camera en l’emigraziun.


Luisa Delgado – la CEO

2016 – Luisa Delgado, la CEO / 25′, TV / Regie & Kamera / (c) RTR

Cun gronda probabilitad vegnan voss egliers da sulegl creads dad ina firma che vegn manada dad ina dunna rumantscha. Questa dunna è Luisa Delgado, naschida Deplazes, oriunda da Rabius. Ella è la CEO da la Safilo, la segund gronda firma dal mund che producescha egliers. Luisa Delgado abita a Padova, ma sco CEO dad ina firma multinaziunala è ella adina sin via. Sin visita en ina da las fabricas en l’America, la China, la Slovenia, l’Italia ubain tar referats e sesidas en las metropolas mundialas. Luisa Delgado ha fatg ina carriera sco or dal cudesch: studis a Genevra ed a Londra, suenter posiziuns da manar tar la firma Procter & Gamble (che fa p.ex. Pampers) e tar SAP. Ella è actualmain commembra dal cussegl da fundaziun da l’IKEA e scheffa da la Safilo. Ed ella è ina da las CEO’s pajadas il meglier da l’Italia, ina CEO cun corp ed olma. Il film guarda davos las culissas en il mund ed il pensar dad ina CEO.


Stgelas en pocas qua

2016 – Stgelas en pocas qua / 25′, TV / Regie & Kamera / (c) RTR

Casti è ina pitschna vischnanca muntagnarda sin la Muntogna da Schons, cun mo radund 20 abitants. E Casti è durant tut sia existenza stada ina vischnanca da purs. Tgi che viveva qua, viveva da la terra, dal funs enturn il vitg, da l’agricultura. Quai è adina stà uschia – enfin avant in onn. Enfin ch’il davos pur da Casti, Domenig Dolf (82), ha decidì da chalar. Quant ditg fa el anc il pur? Tge schabegia insumma cun ina vischnanca, sch’il davos pur chala? Tge munta quai, sche la midada da la structura è terminada? Casper Nicca, che viva sez era a Casti, ha observà durant passa in onn quest process cun sia camera. El ha filmà co che la decisiun da chalar è madirada tar il pur da Casti. El ha era filmà co che la davosa vatga ha bandunà la stalla da Domenig Dolf. Ed el ha laschà raquintar ils auters abitants, tge che quai munta per els. Il film «Stgelas en pocas qua» è in sguard intim, fin ed original sin ina midada da l’agen conturn, sin il davos e decisiv pass da la midada da structura d’in vitg. Casti e Domenig Dolf èn mo exempels per blers auters lieus ed autras persunas en il Grischun.


555 onns Val Schons – ed ussa?

Vistas, invistas ed intervistas da Casper Nicca Avant 555 onns è capità in veritabel scandal en Val Schons, in mazzament politic. Ma tge è propi vair da quell’istorgia? Pertge è insumma vegnì fatg festa quest onn en Val Schons, inclusiv inscenaziun dad in gieu festiv? Il redactur Casper Nicca è stà questa stad en tschertga da respostas sin quellas ed autras dumondas che han fatschentà “ils da Schons”. Ed el ha a la fin dals quints era filmà il gieu festiv “rAmurs” da Silvio Huonder. Ma dasper mussar teater e tribuna en plaina pumpa, è anc vegnì raquintà bler auter or da la Val Schons.

https://www.rtr.ch/retschertga/fff6b682-a58b-4766-8b10-41bf3f8389ff/555-onns-val-schons-ed-ussa